De meisjes trekken erop uit

Een schrijfster die de kunst beheerst om verhalen over sterke meisjes te schrijven zonder er een typisch meisjesboek van te maken, is Anna Woltz. Haar boeken vallen regelmatig in de prijzen – en terecht. Het zijn een voor een pareltjes. Hoewel er altijd een bijzonder meisje centraal staat, verschillen alle boeken van onderwerp, zodat ze niet saai worden zelfs als je er meerdere na elkaar leest. 2022 ontving haar laatst verschenen boek De tunnel (2021, 12+) de Zilveren Griffel en stond op de shortlist van De Boon. Het is een historische roman gesitueerd in de Tweede Wereldoorlog, over Ella die samen met haar broertje en moeder in de tunnels van de Londense Underground moet schuilen voor de bommen en daar bevriend geraakt met andere jongeren met wie ze anders nooit in aanraking was gekomen.

Iemand die al jaar en dag historische romans schrijft met vrouwen in de hoofdrol, is Jean-Claude van Rijckeghem. Van hem verschenen recent IJzerkop (2021, 15+) en Onheilsdochter (2022, 15+), alle twee aanraders. In IJzerkop verkiest de hoofdpersoon Stans een leven als soldaat in het leger van Napoleon boven een leven als vrouw van de veel oudere zakenpartner van haar vader. We trekken met haar mee naar de oorlog tegen de Oostenrijkers. Onheilsdochter is het verhaal van Yrsa, de dochter van een Deense stuurman. Van een van zijn plundertochten brengt hij de jonge non Job mee voor wie hij losgeld wil eisen. Hoewel ze verschillende geloofsopvattingen hebben, slaan ze samen op de vlucht nadat Yrsa Job van een verkrachting gered heeft.

Een boek dat kans maakt om een klassieker te worden – misschien vanwege het hoge Astrid-Lindgren-gehalte van het verhaal – is Annet Schaaps Lampje (2017, 9+) dat met meerdere prijzen bekroond werd. In dit sprookjesachtige avontuur begeleiden we Lampje, de dochter van de vuurtorenwachter. Zij moet zeven jaar in het mysterieuze Zwarte Huis van de Admiraal als schoonmaker werken na een scheepsongeluk waaraan haar vader en zijzelf schuldig werden bevonden, omdat het licht van de vuurtoren niet brandde. Door haar vrolijke persoonlijkheid neemt ze de norse bewoners van het huis een per een voor zich in en raakt bevriend met Edward, een jongen met een visstaart. Samen lukt het hen zich te bevrijden. (Wie het geduld niet heeft om 324 pagina´s te lezen, kan sinds kort de vierdelige serie van de VPRO bekijken.)

Eveneens een fantastisch verhaal is Sanne Roosenbooms Mot en de metaalvissers (2022, 9+). Mot, die eigenlijk Vlinder heet, koopt een grote magneet om metaal uit de rivier te vissen en heeft meteen prijs: ze vist een kleine onderzeeër op en ontrafelt stapje voor stapje het geheim erachter. Hier ligt een duidelijke moraal er wel een beetje te dik bovenop – de boze, rijke, hebzuchtige man bedreigt de stad en haar bewoners, maar doordat ze samen staan overwinnen ze –, maar de zoektocht naar het verhaal achter die onderzeeër is spannend en de gemeenschap van metaalvissers en onderzeeërbewoners is heel beminnelijk.

Nog fantastischer wordt het in Yorick Goldewijcks Films die nergens draaien (2021, 9+) dat in 2022 de Gouden Griffel won. Hier wordt de twaalfjarige Cato door de mysterieuze mevrouw Kano naar een oude en verlaten cinema gelokt, waar mensen met behulp van een foto en een voorwerp naar het moment in het verleden terug kunnen reizen dat op de foto afgebeeld staat. Gaat ze contact met haar moeder zoeken, die bij haar geboorte stierf en van wie ze maar één foto en één kleed bezit?

Voor wie liever realistische verhalen uit het heden leest, is er natuurlijk ook keuze: een voorbeeld van een heel ongewone protagoniste vinden we in Nicole Panteleakos´ In de ruimte is het stil (2020, 12+): Nova is een zwaar autistisch meisje, dat met haar buitenwereld eigenlijk alleen via haar oudere zus Bridget communiceert met wie ze samen in verschillende pleeggezinnen opgroeit. Maar sinds kort is ze alleen in een nieuw pleeggezin en ook in een nieuwe school, waar ze als achterlijk wordt beschouwd terwijl ze eigenlijk best slim is en vooral heel veel over het heelal weet. Ze kijkt uit naar de lancering van de Challenger – ook omdat Bridget haar heeft beloofd om haar dan te komen halen … Door de originele manier van vertellen weet de lezer wat zich in Nova´s hoofd afspeelt en ontwikkelt hetzelfde ongeduld met de buitenwereld als Nova ondervindt. Een heel speciale leeservaring en een hartverscheurend verhaal.

Dichter bij huis speelt het verhaal van de graphic novel Wat is er eigenlijk met jou gebeurd? van Jenny Jordahl (2021, 10+). Hier wordt de hoofdfiguur Janne zo lang van alle kanten gepest om haar gewicht en haar plezier in eten tot ze een eetstoornis ontwikkelt en alsmaar sneller vermagert. De discrepantie tussen Janne ´s daadwerkelijke gewicht en haar perceptie ervan is heel plastisch vormgegeven door haar schaduw die eerst slanker en later juist veel dikker dan zij is. In tijden van overtrokken schoonheidsidealen een heel herkenbaar verhaal.

Even eigentijds is Als vuur van Sara Lövestam (2020, 12+), een liefdesverhaal tussen twee meisjes die bovendien heel verschillende sociale achtergronden hebben. Ze komen elkaar tegen op een eiland waar Anna met haar vader in een soort krot woont terwijl Lou er met haar gezin in een luxueuze villa verblijft. Alle ingrediënten voor een clichévuurwerk zijn aanwezig en toch lukt het de schrijfster om er op weinig bladzijden een geloofwaardig en meesleurend verhaal van te maken.

* Die artikel verscheen op de blog van de Brusselse bibliotheken. *